Rozpatrując produkty bogate w żelazo, a zwłaszcza to, co ma dużo żelaza łatwego do przyswojenia, warto zacząć od podrobów – wątróbka gęsia, wieprzowa oraz drobiowa. Doskonałym źródłem żelaza jest również kaszanka oraz pasztety, które mają w swoim składzie wątróbkę. Produkty z dużą ilością żelaza hemowego
Niedokrwistość, częściej nazywana popularnie anemią, dotyczy bardzo dużej części społeczeństwa. Najczęściej dotyka jednak kobiet, a w znacznym stopniu mężczyzn. Powodem są między innymi miesiączki występujące u płci pięknej i można chyba zaryzykować stwierdzenie, że znacznie większe spożycie przez mężczyzn czerwonego mięsa i jego podrobów. Anemię diagnozujemy u pacjentów, którym w wynikach morfologicznych wyjdzie zbyt niski poziom hemoglobiny oraz erytrocytów (krwinek czerwonych) – u mężczyzn norma hemoglobiny to 13,5 grama na decylitr, a u kobiet 12 gramów na decylitr. Hemoglobina odpowiada za wiązanie tlenu i transportowanie go do komórek w całym naszym ciele. Co może powodować anemię? Obniżenie możliwości wytwarzania erytrocytów i/lub hemoglobiny;Zbyt szybki rozpad krwinek czerwonych lub skrócony czas ich trwania;Wrodzony lub nabyty zanik komórek macierzystych krwinek czerwonych;Długotrwałe krwawienia wywołane na przykład urazami i związana z tym utrata krwi. Co warto podkreślić, najczęstszy rodzaj anemii to niedokrwistość wynikająca z niedoborów żelaza, jednakże może być ona również spowodowana niedoborem kwasu foliowego i witaminy B12. Niedobór żelaza – jakie mogą być objawy? Jak było wcześnie wspomniane, hemoglobina odpowiada za transport tlenu w całym naszym organizmie. Gdy jej brakuje, niedotlenienie dotyka wielu narządów i odbija się holistycznie na naszym ciele. W związku z tym niedobór żelaza może objawiać: Bólami i zawrotami głowy,Obniżeniem koncentracji;Kiepskim samopoczuciem;Słabością;Nadmierną sennością;Utratą energii;Bladością skóry;Suchością skóry;Wypadaniem włosów;Suchość błon śluzowych;Nierównomierne bicie serca (najczęściej kołatanie);Uczucia zimna, dreszcze;Duszności;Niskie ciśnienie krwi;Omdlenia;Łamliwe paznokcie;Skurcze mięśni. Niestety objawy w niedoborze żelaza nie są na tyle charakterystyczne, by od razu wychwycić problem. Dlatego dobrym pomysłem są okresowe badania podstawowych parametrów morfologii, po których od razu widać w jakiej kondycji jest nasz organizm. Z pewnością bardzo duży wpływ na poprawę sytuacji jest dieta na podniesienie żelaza. Najczęściej jest ona jednak zalecana wspólnie z suplementacją tego pierwiastka, by jak najszybciej poprawić wyniki kliniczne pacjenta. Źródła żelaza dzielą się na produkty bogate w żelazo hemowe (znajdujące się w produktach zwierzęcych, głównie mięsie) oraz żelazo niehemowe (pozyskiwane ze składników roślinnych). Te pierwsze jest znacznie łatwiej przyswajalne, ale w przypadku drugiego mamy więcej opcji do wyboru. Podsumowując: co jeść, żeby uzupełnić żelazo? Pierwsze i najważniejsze – mięso i jego podroby, głównie wołowina, królik i cielęcina, ale także baranina i wędliny pozyskiwane z powyższych składników. Dobrym źródłem jest również gęś i kaczka, a także wątroby: wieprzowa, wołowa, drobiowa i źródło żelaza w diecie to również jajka, a zwłaszcza jego żółtko;Dieta bogata w zelazo powinna również zawierać tłuste ryby, takie jak łosoś, śledź czy makrela, ale również tuńczyki, sardynki czy dorsze. Ryby powinny stanowić podstawę głównego dania przynajmniej raz w tygodniu!Jedzenie bogate w zelazo to także zboża, głównie pełnoziarniste. Sprawdzi się tu pieczywo typu graham – bułeczki i chleb, ale także chleb żytni razowy czy pumpernikiel. Doskonałym dodatkiem do obiadu będą grube kasze – na przykład gryczana, pęczak czy jaglana oraz ryż brązowy. Śniadania mogą stanowić płatki owsiane z – głównie zielone – natka i korzeń pietruszki, brokuły, fasola szparagowa zielona, por, szczypior, brukselka, jarmuż, szpinak, bób, groszek zielony, koperek, ale także buraki, botwinka, kalarepa czy czosnek. To co jest bogate w żelazo to również rośliny strączkowe – fasola, groch, ciecierzyca czy soczewica – z tych składników nie warto rezygnować przy niedoborach tego – porzeczki wszystkich kolorów, poziomki, maliny, wysoko żelazowa zawiera także suszone owoce, nasiona i orzechy – figi, daktyle, rodzynki, suszone jabłka czy morele. Z orzechów właściwie wszystkie, a w dodatku wiórki kokosowe, nasiona dyni, sezamu czy słonecznika. Jak widać dieta przy niedoborze żelaza wcale nie jest bardzo ograniczona i jest z czego wybierać. Warto jednak pamiętać o kaloryczności posiłków posiadających duże ilości żelaza, aby nie przesadzić z nadwyżką. Nie wolno też zapominać jak ważne są funkcje żelaza w naszym organizmie: Wspomniane już wiele razy wyżej produkowanie hemoglobiny oraz krwinek czerwonych, czyli erytrocytów;Synteza DNA;Ogromne wsparcie dla układu odpornościowego – likwidowanie stanów zapalnych wywołanych przez wirusy i bakterie;Ułatwienie metabolizacji cholesterolu;Wspieranie układu nerwowego, głównie myślenia logicznego i rozwiązywania problemów;Pomoc w usuwaniu toksyn i szkodliwych substancji z organizmu, także zbędnych produktów przemian z wątroby. Dieta bogata w żelazo w ciąży – jadłospis Specyficzną sytuacją, kiedy bardzo duże znaczenie ma poziom hemoglobiny, erytrocytów oraz samego żelaza – jest ciąża. Wówczas bardzo mocno trzeba pilnować ogólnych wyników krwi, aby na bieżąco kontrolować stan organizmu zarówno mamy jak i dobrobyt płodu. Niestety bardzo często sama dieta bogata w żelazo w ciąży może nie wystarczyć. Najczęściej lekarz prowadzący włącza również suplementy lub nawet leki wydawane wyłącznie na receptę, zawierające duże ilości dobrze przyswajalnego żelaza. Warto pamiętać, że żelazo wchłania się przez organizm najlepiej w kwaśnym środowisku, dobrze więc popić taką tabletkę na przykład stuprocentowym sokiem pomarańczowym. Niemniej jednak żywność bogata w żelazo jest w takiej sytuacji niezbędna. Ciężarna powinna zwracać szczególną uwagę na odżywianie przez cały okres ciąży, bo odbija się to znacznie na jej samopoczuciu, zdrowiu oraz stanie dziecka. Dieta bogata w żelazo dla dzieci Co jesc zeby podniesc zelazo u dziecka? Temat ten może być trudny do ugryzienia, bo dzieci z zasady nie bardzo lubią warzywa – zwłaszcza te zielone. Podobnie bywa z czerwonym mięsem i podrobami wątrobowymi. Dieta wysokożelazowa u dzieci powinna opierać się zatem na jajkach, które maluchy najczęściej lubią. Warto przemycać zielone warzywa na przykład w różnego rodzaju plackach, wytrawnych gofrach czy grzankach. Jadłospis na żelazo powinien być zróżnicowany i ciekawy dla dziecka. Powinniśmy też sami jako dorośli, dawać przykład naszym dzieciom i sami pokazywać co jeść na niedobór żelaza. Dieta bogata w żelazo – od czego zacząć? Jeżeli pomimo prób przygotowywania posiłków, w których zelazo gra pierwsze skrzypce, dieta nie do końca spełnia swoją rolę – warto postawić na catering dietetyczny. Dieta pudełkowa w tym zakresie może pokazać nam wyjątkowe połączenia smakowe oraz ciekawe pomysły na dania zawierające dużo tego pierwiastka. Dieta bogata w żelazo może być naprawdę smaczna. Do tego zamawiając catering dietetyczny zyskujemy wolny czas, którego nie musimy przeznaczać na wykonywanie obowiązków domowych – robienia zakupów, gotowania oraz sprzątania po wszystkim. Taka dieta jest również konsultowana z profesjonalnym dietetykiem, więc nie musimy się martwić o jej prawidłowe zbilansowanie oraz odpowiednie wyliczenie kaloryczne. Ciekawostka – co jeść aby podnieść żelazo? Żelazo jest również zawarte w dużej ilości w pokrzywie, która dodatkowo jest cennym źródłem witaminy C. Ta z kolei sprawia, że żelazo jest lepiej przyswajane. Najlepsza wersja pokrzywy to sok – wystarczą już bowiem dwie łyżki soku z pokrzywy dziennie, aby znacznie wpłynąć na podniesienie niedoborów żelaza. Aby przygotować taki sok wystarczy zebrać pokrzywę z wiarygodnego i czystego źródła i zasypać ją delikatnie cukrem. Powstały sok jest gotowy do spożycia już po kilku dniach i działa cuda! Podsumowanie Jak widać, nie tak trudno dowiedzieć się co zawiera żelazo i jaka dieta będzie najlepsza przy niedoborach. Wystarczy trochę kreatywności lub inspiracji, którą z pewnością przyniesie dieta pudełkowa zamawiana wygodnie pod drzwi naszego domu. Nie warto zaniedbywać niedoborów żelaza, bo długotrwała niedokrwistość może mieć opłakane skutki dla naszego zdrowia. Czytaj więcej:Dieta niskotłuszczowa (ubogotłuszczowa) Co jeść, a czego nie?Dieta niskopurynowa | co jeść na diecie ubogopurynowej?Dieta przy biegunce – co jeść na rozwolnienie i biegunkę?Dieta antyhistaminowa | Co to jest i jak ją stosować? Lista produktówCo to jest dieta sirtuinowa – co jeść, a czego unikać?Dieta przeciwzapalna | Co to jest dieta antyzapalna i jak ją stosować?Detoks sokowy | Dieta sokowa na 3, 5, 7dni – Jak to zrobić?Dieta ubogoresztkowa | co jeść, a czego nie na niskobłonnikowej diecieDieta bogatoresztkowa i dieta wysokoresztkowa | Co jeść, a czego unikaćDieta godzinowa 8/16h | dieta czasowa | dieta ośmiogodzinna
Dieta w anemii – podstawy, produkty zalecane i przeciwwskazane. Dorosły człowiek potrzebuje 10-14 mg żelaza dziennie. Aby pokryć to zapotrzebowanie, a w przypadku stwierdzonego niedoboru nawet nadrobić braki w zapasach tego pierwiastka, warto wprowadzić do diety produkty takie, jak: mięso i przetwory mięsne – głównie z wołowiny
Zimą potrzebujemy zastrzyku energii w postaci witamin i minerałów. Polecam mój szybki jadłospis „bomba witaminowa” , który składa się z dań bogatych w niezbędne dla nas witaminy. Nie dajmy się zimowemu zmęczeniu! Warto zamiast suplementów diety skorzystać ze zdrowych jadłospisów, które dostarczą nam niezbędnych składników odżywczych i dodadzą wigoru:) Dzisiaj proponuję Wam naprawdę pyszny jadłospis złożony z moich przepisów, które są bogate w witaminy, dlatego nazwałam go Bombą witaminową. Jadłospis ten dostarcza około 1300 kcal, jest bogaty w błonnik, prowitaminę A, witaminy z grupy B, witaminę C i E, D3 oraz wiele innych wartościowych składników. Jadłospis nie uwzględnia indywidualnego dla każdego zapotrzebowania na białka tłuszcze i węglowodany. Jeżeli chcesz wiedzieć ile białek tłuszczy i węglowodanów powinnaś jeść, skorzystaj z aplikacji Dziennika Kalorii>>> Właśnie takie jadłospisy znajdują się w indywidualnych dietach odchudzających, które dla Was układam. Więcej o diecie, którą propaguję znajdziesz tutaj>>> Szybki jadłospis „bomba witaminowa” – 1250 kcal Śniadanie 300 kcal Pyszna owsianka z borówkami amerykańskimi>>> – płatki owsiane dostarczają nam przede wszystkim witamin z grupy B oraz witaminę E (w innych zbożach jest jej mało) oraz są źródłem błonnika pokarmowego. Borówki amerykańskie zawierają witaminy A, C, B, PP oraz cynk, selen i inne minerały. Warto rozpocząć dzień od pysznej owsianki:) 2 śniadanie 200 kcal (dwie kanapki) Kanapki z owocami>>> – dostarczają błonnika oraz witamin. Przykładowo kiwi to prawdziwa bomba witaminowa – zawiera duże ilości witaminy C (1 owoc zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na tą witaminę) a także witaminy E, witaminy z grupy B, cynk, potas , fosfor i magnez. Obiad 450 kcal: Zupa krem z marchewki>>> 100 kcal – nie tylko jest przepyszna, ale również jest źródłem prowitaminy A, dlatego wspaniale wpływa na wygląd cery, a także pomaga dbać o zdrowe oczy. Dzięki dodatkowi pietruszki jest także bardzo cennym źródłem witaminy C. Zapiekanka makaronowa z patelni z fasolką szparagową>>> 350 kcal – fasolka jest bogata w witaminy A, C, E oraz mangan, który pomaga wchłaniać substancje odżywcze z pokarmu. A pełnoziarnisty makaron to oczywiście bardzo cenne źródło błonnika, który zapewnia uczucie sytości i poprawia pracę przewodu pokarmowego. Deser 100 kcal: Jabłko 100 kcal – jest prawdziwą bombą witaminową zawiera witaminy A, B1, B2, B3, E, K i PP, żelazo, magnez, potas, cynk, miedź, krzem Kolacja 200 kcal: Świeża sałatka z rukoli z tuńczykiem>>> – rukola ma więcej witamin niż sałata – Obfituje w witaminy A, B, C, K, wapń, żelazo. Tuńczyk jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy D3 (tak potrzebnej zimą) oraz witaminy B12 i innych. Wzmocnij się od wewnątrz stosując zdrowe bogate w witaminy jadłospisy:) Jeżeli chcesz, abym ułożyła dietę dla Ciebie, dowiedz się więcej o mojej ofercie diet>>> Aby otrzymać więcej jadłospisów i pomysłów na zdrowe dania zapisz się na darmowy newsletter!
Jedzenie bogate w żelazo. Produkty, które pomogą walczyć z anemią; Dieta w anemii - przyswajalność żelaza; Dieta w anemii - najlepsze źródła żelaza; Dieta w anemii - przykładowy jadłospis; Dieta w anemii - wybrane przepisy na dania zawierające znaczne ilości żelaza
Dieta przy nadmiarze żelaza – co jeść, a czego unikać? Nadmiar żelaza jest dla organizmu naprawdę niebezpieczny – kiedy ten pierwiastek odkłada się w organizmie, dochodzi do zniszczeń tkanek i narządów ( wątroby, serca, trzustki, przysadki mózgowej, stawów). Za ten stan rzeczy najczęściej odpowiada choroba genetyczna – hemochromatoza pierwotna, związana ze zmianami w genie HFE. Co zatem jeść, a czego unikać, jeśli w organizmie występuje nadmiar żelaza? Produkty, które warto włączyć do diety Najlepiej spożywać te produkty, które obniżają wchłanianie żelaza, czyli przede wszystkim nabiał [1]. Absorpcję zmniejszają też kawa lub herbata do posiłku. Dobrze spożywać również dużo warzyw i owoców, które zawierają antyoksydanty, bogate w błonnik orzechy, ryż i nasiona [2], a także białe makarony i pieczywo, kasze oraz ziemniaki [1]. Produkty, których lepiej unikać (lub całkowicie wyeliminować) Lepiej unikać produktów bogatych w żelazo (przede wszystkim to łatwo przyswajalne). Chodzi głównie o czerwone mięso ( wołowinę i wieprzowinę) [2]. Dobrze ograniczyć również spożywanie żółtek jaj, ciemnego pieczywa i makaronów, fasoli, grochu czy owsa [1]. Warto zminimalizować także wykorzystywanie w kuchni produktów, które zwiększają wchłanianie żelaza. Jakich? Przede wszystkim alkoholu (jeśli doszło do uszkodzenia wątroby, należy go całkowicie wyeliminować) i słodkich napojów czy przekąsek. Zaleca się też eliminację owoców morza z diety (mogą zawierać bakterię Vibrio vulnificus – niebezpieczną dla osób z nadmiarem żelaza) [2]. Witamina C – uważaj na nią Witamina C wzmaga wchłanianie żelaza. Z tego powodu najlepiej nie suplementować jej w dawce większej niż 200 mg [2]. Nie należy łączyć w jednym posiłku także produktów bogatych w witaminę C z produktami bogatymi w żelazo [1]. Dużo witaminy C zawierają papryka, kiszonki, pomidory, porzeczki, truskawki i cytrusy. Hemochromatoza? Sama dieta nie wystarczy… Chociaż dieta uboga w żelazo jest w przypadku chorych na hemochromatozę wskazana, nie doprowadzi ona do obniżenia nagromadzonego już pierwiastka (w postaci ferrytyny). Będzie natomiast pomocna w zapobieganiu kumulacji jego dodatkowych ilości. Aby usunąć z organizmu nadmiar żelaza i zapobiec dalszemu rozwojowi choroby (a także cofnąć niektóre obecne już objawy) najczęściej stosuje się upusty krwi, na początku 1-2 razy w tygodniu. To dla znacznej większości chorych bezpieczna i naturalna metoda leczenia. Obniżenie poziomu ferrytyny (nagromadzonego żelaza) do prawidłowych wartości trwa zazwyczaj 3-6 miesięcy od rozpoczęcia upustów krwi [3]. Źródła: [1] Dieta w hemochromatozie, materiały edukacyjne Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. [2] Iron Disorders Institute, Diet Recommendations for Hemochromatosis, 2006. [3] EASL, EASL practical guidance for HFE hemochromatosis, “Journal of Hepatology” 2010, vol. 53, 3-22. Zapisz się na newsletter! Chcę otrzymywać od na podany przeze mnie adres e-mail informacje (w tym marketingowe i handlowe) dotyczące serwisu, a także innych podmiotów współpracujących z portalem zgodnie z Polityką Prywatności - Agnieszka Łapajska Redaktor medyczny testDNA, specjalizujący się w temacie nietolerancji pokarmowych, badań po poronieniu, hemochromatozy oraz ustalenia ojcostwa i pokrewieństwa
Definicja i etiopatogeneza początek strony. Niedokrwistość z niedoboru żelaza (NNŻ) to niedokrwistość spowodowana upośledzeniem syntezy hemu w wyniku niedoboru żelaza w ustroju, cechująca się obecnością małych erytrocytów o zmniejszonej zawartości hemoglobiny. Najczęstsza (60–80%) postać niedokrwistości. Szukasz inspiracji na potrawy bogate w żelazo? Nie masz pomysłu, co jeść żeby podnieść żelazo? Poznaj 5 przepisów na potrawy bogate w żelazo! Zarówno osoby na diecie standardowej, jak i wegetariańskiej czy wegańskiej, muszą zadbać o odpowiednią jego podaż – a samo jedzenie mięsa nie powoduje, że z miejsca dostarczamy odpowiednią ilość żelaza! Zapotrzebowanie zwiększa się też u kobiet w okresie rozrodczym, w ciąży, czy u sportowców i u osób na diecie wegańskiej – zresztą, niezależnie od naszego trybu życia, odpowiedni poziom żelaza jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jakie funkcje pełni żelazo w naszym ciele? Po pierwsze, to obecne w hemoglobinie żelazo umożliwia pobieranie tlenu w płucach i oddawanie go w tkankach, a w szpiku kostnym bierze udział w procesie tworzenia krwinek czerwonych. Jest ono też składnikiem mioglobiny, czyli białka występującego w mięśniach, umożliwiającego im pobieranie tlenu z krwi niezbędnego do pracy. Mówiąc najprościej – nie ma żelaza, nie ma tlenu. Nie ma tlenu – nie ma pracy 🙂 Dlatego anemia tak często wpływa negatywnie na wyniki u sportowców, a u „przeciętnego” Kowalskiego powoduje szybkie męczenie się, brak koncentracji i brak siły do działania. To oczywiście nie jedyna jego funkcja. Żelazo jest także kluczowe dla działania enzymów tkankowych, wpływa na metabolizm cholesterolu, wspomaga detoksykację wątroby, wspomaga prawidłową pracę układu nerwowego oraz systemu odpornościowego. Anemia może utrudniać wychodzenie z niedoczynności tarczycy, gdzie dieta też ma znaczenie. Tym gorzej, że z pozyskiwaniem żelaza nie jest wcale kolorowo… Normy żelaza Ponad 80% żelaza nasz organizm czerpie z ciągłego, naturalnego rozpadu krwinek czerwonych, natomiast pozostałe 20% – z zapasów i produktów, które dostarczamy w diecie. Żelazo wchłaniane jest w dwunastnicy – i należy pamiętać, że jedynie około 10% tego mikropierwiastka jest przez nas wchłaniane i wykorzystywane. Dodatkowo, żelazo w produktach spożywczych dzielimy na hemowe – przyswajalne w 20%, pochodzenia zwierzęcego, oraz niehemowe – trudno przyswajalne, bo tylko do 5% – pochodzenia roślinnego. Stad z żelazem mamy duży problem! O niedoborach żelaza i anemii w diecie bezmięsnej możecie przeczytać w poprzednim artykule (klik), ale warto pamiętać, że jeśli opieramy dietę na chudym kurczaku i twarożkach light, też jesteśmy w grupie ryzyka. Dlatego dieta odchudzająca nie powinna być nisko-tłuszczową katorgą, bo inaczej łatwo jest wpaść w błędne koło odchudzania. Zawsze układając jadłospisy sprawdzam, czy w diecie jest odpowiednio dużo żelaza (podobnie jak innych witamin i mikroelementów). Normy spożycia dobowego żelaza zostały określone na 18 mg dla kobiet w wieku od 20 do 60 lat oraz 10 mg dla mężczyzn. Oczywiście, w konkretnych przypadkach to zapotrzebowanie niejednokrotnie jest wyższe. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że ok. 30% światowej populacji cierpi na anemię spowodowaną niedoborem żelaza. Żelazo w diecie odchudzającej O ile jeszcze u mężczyzn nie ma zazwyczaj problemu z odpowiednią podażą żelaza w diecie – czy to w czerwonym mięsie, podrobach czy tłustym nabiale – o tyle u kobiet, które powinny spożywać go dwukrotnie więcej, niejednokrotnie jest gorzej. Niestety, „odchudzona” dieta, z jaką często przychodzą moje podopieczne, obfitująca w niskotłuszczowe jogurty, serki, chude ryby i białe mięso nie zapewni wystarczającej ilości tego mikropierwiastka. To właśnie moment, w którym podejście jedz jak chcesz, wyglądaj jak chcesz, sprawdza się tylko u niektórych. Stąd też dużo wyższy wskaźnik anemii właśnie wśród płci pięknej, której objawy to między innymi wypadanie włosów, suchość skóry, słabe paznokcie czy skąpe lub nieregularne miesiączki (ale o naturalnym odzyskiwaniu cyklu już pisałyśmy). Jakie są najlepsze źródła żelaza w diecie? Jeśli chodzi o produkty odzwierzęce, to na pierwszym miejscu stawiamy podroby, takie jak wątróbka czy serca, zawierające od 8,2 do nawet 17,8 mg żelaza w 100g. Następnie żółtko jaja (7 mg/100g), skorupiaki: małże, mięczaki (ok. 6,0 mg/100g), wołowina (1,8 – 4,4 mg/100g), ryby (1,0 – 2,9 mg/100g), a na szarym końcu – drób (2,0 – 2,5 mg/100g). Zjadając 200 g piersi z kurczaka do obiadu dostarczacie zaledwie 4 mg żelaza. Malutko 🙂 Produkty dostarczające większej ilości żelaza niehemowego to między innymi: otręby pszenne (15 mg/100g), pestki dyni (15 mg/100g), gorzka czekolada – (ok. 12,0 mg/100g – im większy % kakao w składzie, tym więcej), rośliny strączkowe (około 8 mg/100g), mak (8 mg/100g), tofu (6,0 mg/100g) czy płatki owsiane (ok. 5 mg/100g). Koniecznie zaglądnij do tego artykułu, aby sprawdzić, jak radzić sobie z niedoborem żelaza na diecie wegańskiej i wegetariańskiej. Jadłospis bogaty w żelazo Jeśli szukasz przykładowego jadłospisu bogatego w żelazo, zaglądnij koniecznie tutaj! Pobierzesz tam bezpłatny jadłospis wegański bogaty w żelazo. Jak komponować potrawy bogate w żelazo? Mamy dla Was kilka inspiracji! Ale najpierw, zapamiętaj: sięgaj codziennie po takie dodatki jak natka pietruszki (świetnie uzupełnia niedobory!), pistacje, mak i pestki dyni, włącz do diety raz lub dwa razy w tygodniu czerwone mięso (może być mielone!), podroby (o nich za chwilę… ;)), a w przypadku diety bezmięsnej – jaja, strączki i… soję. 1. Pasztet Pasztet z dodatkiem wątróbki i wołowiny – to idealny i smaczny sposób by przemycić podroby do diety 😉 Świetny do kanapki czy solo z warzywami. Można śmiało wykorzystać wcześniej ugotowane mięso z bulionu, zamiast je mielić – użyć blendera. Choć pasztet wydaje się czasochłonny, nasi podopieczni robią raz na dwa tygodnie, a nadmiar porcjują i mrożą. To też świetny sposób na urozmaicenie diety, jeśli mięso nam zaczyna wychodzić uszami. Przez dodatek różnych przypraw można dowolnie manewrować smakiem, a wątróbki nie wyczuje tam nawet najbardziej anty-podrobowa osoba 🙂 Przepis pochodzi z Doradcy Smaku. 2. Owsianka bogata w żelazo Posiłek na słodko bogaty w żelazo? Nic prostszego! Płatki owsiane zawierają go naprawdę sporo. Możecie dodać do nich pestki dyni, suszone owoce, pistacje czy gorzką czekoladę… Jedna porcja owsianki dostarczy nawet do 8 mg żelaza (to więcej niż nasz kurczak!), a w dodatku – nasyci na długo i zaspokoi potrzebę na słodkości 🙂 Jeśli unikasz nabiału lub jesteś na diecie wegańskiej, zastąp jogurt mlekiem sojowym – i viola! 3. Mięso – byle nie kurczak Propozycja obiadowa inna niż wątróbka – cielęcina! Wokół czerwonego mięsa krąży sporo mitów – że się długo przygotowuje, że trzeba wyjątkowych zdolności kulinarnych… Nieprawda. Mięso z cielęciny dostaniecie w każdym dyskoncie. Możecie śmiało zrobić z niej sos bolognese, pulpety lub… właśnie gulasz. I nie jest on czasochłonny – bo robi się sam, wystarczy wrzucić składniki do gara i można uciekać na spacer 🙂 Do tego dodatek zielonych warzyw, trochę kaszy i mamy aż 8 mg żelaza w porcji. Przepis pochodzi ze strony Doradca Smaku. 4. Pasztet wegański Wegańsko i bogato w żelazo? Tutaj postawiłabym na strączki – czy to w formie pasztetu, zupy czy burgerów roślinnych. Z burgerami czy pasztetem jest trochę roboty, ale znów – robimy raz na jakiś czas, korzystamy – o wiele dłużej (przy okazji, sprawdź nasz przepis na burgery z czerwonej fasoli!). Z dodatkiem pestek dyni, natki pietruszki będą dobrym źródłem tego cennego mikropierwiastka. A jeśli nie mamy czasu, z poniższych składników można łatwo upichcić zupę, mąkę z cieciorki zastępując ciecierzycą. A może makaron z soczewicy? Przepis na pasztet zainspirowany 5. Tofu A może tofu? Soja ma dość dużo żelaza, więc taki wybór jest jak najbardziej słuszny. Nie jest tak dobra jak podroby, ale może być cennym składnikiem diety na diecie wegańskiej. Podajmy ją w towarzystwie warzyw takich jak (sezonowo) botwinka, szparagi czy szpinak. Można także zrobić sałatkę z dodatkiem kiełków soi. Do tego kasza gryczana lub jaglana, trochę pestek dyni lub pistacji, natka pietruszki i mamy posiłek bezmięsny… na 10,5 mg żelaza w porcji 🙂 Przepis od zaparcia spowodowane chorobami, w tym chorobami przewodu pokarmowego lub nieprawidłowościami w jego budowie. na skutek diety z małą ilością błonnika, braku ruchu, stosowania środków przeczyszczających, odwodnienia. W tym przypadku należy zwiększyć podaż błonnika w diecie (mniej białego pieczywa, a więcej: grube kasze, brązowy
Codzienna dieta stanowi ważny element kompleksowej troski o zdrowie. Regularnie włączane do jadłospisu produkty prozdrowotne korzystnie wpływają na funkcjonowanie całego organizmu. Zastanawiasz się jakie składniki warto wprowadzić do codziennych potraw? Chcesz w naturalny sposób zadbać o odporność? Z poniższego artykułu dowiesz się: w jakich produktach znajdziesz prozdrowotne składniki, jak w naturalny sposób można wzmocnić układ immunologiczny, czym są nutraceutyki, jak zadbać o odporność, czym są superfoods, jakie są prozdrowotne właściwości lokalnych polskich produktów. Zobacz także artykuł: Odżywcze właściwości lecznicze jagód goji - jak jeść jagody goji Żywność, która leczy - w jakich produktach znajdziemy prozdrowotne składniki? Produkty prozdrowotne od wieków stosowane są w profilaktyce i leczeniu wielu dolegliwości. Szczególnie cenione za swoje wyjątkowe właściwości są składniki pochodzenia roślinnego. Bogate w cenne minerały i witaminy są także ważnym źródłem błonnika pokarmowego, odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie układu trawienia. W codziennej diecie nie powinno zabraknąć ogólnodostępnych warzyw i owoców sezonowych. Pomidory stanowią cenne źródło witaminy C oraz likopenu, który w naturalny sposób pomaga obniżyć cholesterol oraz nadciśnienie tętnicze. Jednym z najzdrowszych warzyw pozostaje szpinak, który słynie z bogatej zawartości wit. B12 i C oraz potażu, wapnia, żelaza, kwasu foliowego, beta-karotenu i magnezu. Także zioła traktowane są jako naturalne preparaty na wzmocnienie organizmu. Nieocenionymi właściwościami prozdrowotnymi odznaczają się powszechnie występujące w polskich ogrodach chwasty takie jak pokrzywa oraz mniszek lekarski. Pierwszy z nich pełen jest wit.: A, B2, C, E i K oraz minerałów takich jak: fosfor, krzem, wapń, magnez, żelazo oraz potas. Razem ze skrzypem ceniona jest za swój korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie. Ponadto wspomaga leczenie chorób układu moczowego oraz cukrzycy. Natomiast mniszek odznacza się wysoką zawartością związków fenolowych, dzięki czemu działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Jak wzmocnić układ immunologiczny? Naturalne sposoby na budowanie odporności oparte na zbilansowanej diecie Zastanawiasz się, jak wzmocnić układ immunologiczny? Czym charakteryzuje się zdrowa dieta? Przede wszystkim powinna być odpowiednio zbilansowana. Regularne spożywanie warzyw, owoców oraz roślin strączkowych w znaczny sposób pozwoli poprawić codzienne funkcjonowanie organizmu, narażonego na działanie czynników zewnętrznych. W ramach przekąski doskonale sprawdzą się orzechy. Stanowią one nie tylko bogate źródło wit. E, czyli naturalnego przeciwutleniacza, ale także wspierają układ immunologiczny oraz spowalniają starzenie komórkowe. Żywność, która leczy, bogata jest także w kwasy tłuszczowe omega-3. Dlatego właśnie należy pamiętać o regularnym spożywaniu tłustych ryb, co najmniej dwa razy w tygodniu. Do najbardziej wartościowych gatunków owoców morza, można zaliczyć łososia z ekologicznej hodowli, makrele oraz pstrąga, który dostarcza także niezbędną witaminę D, potas oraz białko. W diecie wegetariańskiej szczególnie ważną rolę pełnią rośliny strączkowe, w tym ciecierzyca, która dostarcza wit. A, C, E i z grupy B, oraz minerały np.: żelazo, miedź, mangan, fosfor i magnez. Nutraceutyki - składniki odżywcze i zdrowotne. W jakich produktach powinniśmy ich szukać? Nutraceutyki są to biologicznie aktywne substancje, które korzystnie wpływają na organizm. W zależności od potrzeb mogą wzmacniać, modyfikować oraz osłabiać funkcje metaboliczne i fizjologiczne ustroju. Żywność funkcjonalna w skuteczny sposób pomaga zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby cywilizacyjne. Ważnym źródłem biologicznie aktywnych składników są tłuste ryby morskie, rośliny strączkowe, zielona herbata, warzywa krzyżowe oraz zielone warzywa liściaste. Brokuły stanowią ważne źródło sulforafanu - jednego z najczęściej stosowanych nutraceutyków. Pomaga oczyścić organizm z toksyn i metali ciężkich. Dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnych jest naturalnym środkiem profilaktyki przeciwnowotworowej. Natomiast cykoria, cebula, topinambur oraz szparagi bogate są w oligosacharydy o właściwościach probiotycznych. Dieta na odporność – co jeść, aby nie chorować? Zastanawiasz się jak podnieść odporność? Chcesz naturalnie zadbać o swoje zdrowie w sezonie grypowym? W medycynie naturalnej szczególnie cenione są ziołowe produkty na odporność. Ziołowa herbatka z lipy skutecznie osłania błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Dodatkowo pomaga obniżyć gorączkę oraz działa napotnie, przyspieszając naturalny proces zwalczania infekcji. Ciekawym ziołem jest także czystek, który można stosować zarówno regularnie w calach profilaktycznych, jak i doraźnie podczas przeziębienia. Skutecznie pomaga zapobiegać infekcjom, jednocześnie wspierając działanie leków przy chorobach niedokrwiennych serca. Ciekawym składnikiem o działaniu bakteriobójczym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym jest kit pszczeli. Propolis nie tylko wzmacnia odporność, ale także wspiera walkę organizmu z infekcjami, pomaga łagodzić stany zapalne jamy ustnej oraz leczyć choroby reumatoidalne. Lista superfoods, czyli produkty, które naturalnie dbają o Twoją odporność Lecznicza żywność obejmuje także prawdziwe zdrowotne bomby, czyli superfoods. Te nieprzetworzone produkty dzięki wysokiej zawartości składników odżywczych korzystnie wpływają na zdrowie człowieka. Lista superfoods obejmuje ceniony u osób na diecie młody jęczmień, bogaty w antyoksydanty. Wysoka zawartość błonnika pokarmowego stymuluje metabolizm i procesy trawienne. Ponadto chlorofil i selen pozytywnie wpływają na kondycję skóry. Wśród superfoods nie może zabraknąć także spiruliny i chlorelli, czyli alg morskich pełnych białka, żelaza, jodu, witamin oraz kwasów tłuszczowych. Chlorella skutecznie pomaga usunąć metale ciężkie oraz złogi nagromadzone w jelitach. Oczyszczanie organizmu znacznie poprawia jego codzienne funkcjonowanie. Spirulina natomiast wzmacnia układ odpornościowy. Polecana jest szczególnie osobom otyłym z wysokim cholesterolem. Lokalne produkty prozdrowotne, czyli co wybrać, aby cieszyć się zdrową kuchnią polską? Zdrowe odżywienie mogą wybrać także miłośnicy tradycyjnej polskiej kuchni. Wśród najzdrowszych krajowych warzyw bez wahania można wymienić: buraki, kapustę, cebulę oraz jarmuż. Te tradycyjne składniki doskonale sprawdzają się w przygotowywaniu odpowiednio zbilansowanej diety. Buraki stanowią bowiem bogate źródło wit.: B6, B12, A i C oraz kwasu foliowego. Stymulują przy tym układ odpornościowy. Natomiast królowa polskich warzyw – kapusta obfituje w magnez, fosfor, żelazo, mangan oraz witaminy. Jednocześnie jest niskokaloryczna, dlatego pozostaje jednym z ulubionych składników osób na diecie redukcyjnej. Można przygotować z niej zarówno tradycyjny kapuśniak i bigos, jak i spożywać w formie soku lub świeżych surówek. W codziennym żywieniu warto stawiać na nieprzetworzone produkty, w tym na lokalne sezonowe owoce i warzywa. Od 8 lat pracuję zawodowo jako technik farmacji w aptece. Pasjonuję się zdrowym odżywianiem dlatego ukończyłam studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego i uzyskałam tytuł licencjata dietetyki. Dodatkowo chcąc poszerzać wiedzę i pomagać innym piszę teksty z zakresu farmacji. Lubię słuchać muzyki, czytać książki, podróżować i eksperymentować w kuchni.
Dieta bogata w żelazo to sposób odżywiania polecany osobom, które mają zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Posiłki bogate w produkty zawierające żelazo pozwalają na uzupełnienie jego niedoboru w organizmie .
10 wegetariańskich źródeł żelaza Opublikowano: 17:55Aktualizacja: 18:52 Żelazo dla wegetarian – które produkty pokryją twoje zapotrzebowanie na ten składnik mineralny? Zazwyczaj pierwszym źródłem żelaza, które przychodzi na myśl, jest mięso. Ale czy to oznacza, że wegetarianie skazani są na niedobory? Absolutnie nie! Żelazo dla wegetarian – dlaczego jest tak ważne?Źródła żelaza dla wegetarianŻelazo dla wegan – co jeść? Żelazo dla wegetarian – dlaczego jest tak ważne? Żelazo pełni ważne funkcje w organizmie człowieka. Jest wykorzystywane w produkcji czerwonych krwinek, znajduje się w barwniku krwi – hemoglobinie umożliwiającej transport tlenu do tkanek organizmu. Jest także składnikiem mioglobiny – białka mięśni. Ponadto żelazo bierze udział w metabolizmie cholesterolu, syntezie DNA oraz wspomaga pracę układu nerwowego i odpornościowego. Dlatego tak ważne jest, by nie zabrakło go w diecie. Skąd je czerpać? Żelazo, którego źródłem jest mięso, to tak zwane żelazo hemowe – jest ono łatwiej przyswajalne przez organizm niż niehemowe znajdujące się w żywności pochodzenia roślinnego. To jednak nie znaczy, że osoby niejedzące mięsa są skazane na niedobory żelaza. Wystarczy przestrzegać kilku zasad, gdy komponujesz swój jadłospis. Po pierwsze, dieta wegetariańska powinna być bogata w źródła żelaza. Konieczne jest również odpowiednie komponowanie posiłków. I tak przyswajanie żelaza niehemowego zwiększa obecność w tym samym posiłku źródeł witaminy C. Roślinożerca nie powinien mieć z tym dużego problemu, bo witamina ta znajduje się w większości warzyw i owoców. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność, Good Aging, Energia, Trawienie, Beauty Wimin Zestaw z lepszym metabolizmem, 30 saszetek 139,00 zł Trawienie WIMIN Lepszy metabolizm, 30 kaps. 79,00 zł Trawienie, Verdin Verdin Fix, Kompozycja 6 ziół z zieloną herbatą, 2 x 20 saszetek 15,90 zł Wybieraj z nich te najbogatsze w witaminę C: paprykę, truskawki, porzeczki, cytrusy, natkę pietruszki czy kapustę. Dodając do posiłku 50-70 mg witaminy C (np. 2 pomidory lub ćwiartkę papryki), zwiększamy przyswajalność żelaza aż dwu-, czterokrotnie! Ważne, by te produkty nie były poddane wcześniej wysokiej temperaturze, bo powoduje ona straty tej witaminy. Z kolei składnikami diety, które obniżają przyswajalność żelaza, są: herbata, kawa, kakao i mleko. Dlatego nie popijaj posiłków tymi płynami. Zostaw je jako płyny między posiłkami. Wykorzystanie żelaza z jedzenia utrudnia także obecność w diecie wegetariańskiej fitynianów. Ich źródłem są suche strączkowe, produkty zbożowe oraz nasiona i orzechy. Aktywność fitynianów można jednak obniżyć w prosty sposób: moczeniem przed zjedzeniem nasion, pestek, orzechów i płatków (np. owsianych). Źródła żelaza dla wegetarian Gdzie zatem szukać żelaza wśród roślinnych źródeł? Zobacz naszą listę top roślinnych produktów bogatych w żelazo wraz z propozycjami ich podania. Pestki dyni Pestki dyni to jeden z produktów roślinnych, które są bogate w żelazo. Dodawaj je do sałatek, kanapek, posyp nimi zupę. Oprócz żelaza dostarczają także solidnej dawki cynku i selenu – minerałów o właściwościach antyutleniających i wspierających układ odpornościowy. Soja Z soi zrób kotlety, wcześniej namoczoną i ugotowaną dodaj do sałatek. Korzystaj także z jej przetworów, np. tofu. Fasola Fasola (wcześniej namoczona i ugotowana) rewelacyjnie sprawdzi się jako składnik pasty do pieczywa. Dodać ją możesz także do duszonych warzyw, zrobić z niej kotlety, zupę, wegetariańską fasolkę po bretońsku, a nawet… ciasto. Posyp dania obficie natką – bogatą zarówno w żelazo, jak i witaminę C. Soczewica czerwona Możesz zrobić z niej zupę, gulasz, placki, pastę do pieczywa i wiele innych. Pamiętaj o zjedzeniu w tym samym posiłku źródeł witaminy C, np. ogórka kiszonego. Ciecierzyca Z ciecierzycy można zrobić wszystko: od pasty do pieczywa i zupy po kotlety i ciastka. Większość zna ciecierzycę dzięki hummusowi – najlepiej, jeśli będziesz maczać w nim słupki warzyw bogatych w witaminę C, np. czerwonej papryki. Orzechy Również orzechy są bogate w żelazo. Garść orzechów pokrywa (w zależności od rodzaju) 5-8 proc. dziennego zapotrzebowania na żelazo. Gdy dodasz do nich źródło witaminy C, np. zjadając sałatkę ze świeżych warzyw: sałaty, papryki i pomidorów posypaną pistacjami, zwiększasz przyswajanie żelaza nawet czterokrotnie. Żytnie pieczywo razowe Jest znacznie bogatsze w żelazo niż białe pieczywo pszenne. Dostarczy także znacznie więcej innych witamin i składników mineralnych. Ponadto żytnie pieczywo razowe da uczucie sytości szybciej i na dłużej niż pszenna bułeczka. Natka pietruszki Nie traktuj jej jedynie jako dodatku do potraw. Zrób sałatkę z jej udziałem, dodaj wraz z sałatą do kanapek, zmiksuj na koktajl, zrób z niej pesto. Natka pietruszki oprócz żelaza jest bogatym źródłem witaminy C. W tym przypadku nie ma więc konieczności dodawania innego źródła witaminy C. Suszone morele Można zajadać się nimi na deser, można dodać do owsianki na wodzie lub mleku roślinnym (mleka roślinne są wzbogacane w wapń zmniejszający wchłanianie żelaza), sałatki czy pieczenia warzyw. Zawsze w towarzystwie witaminy C! Jarmuż Dobrym źródłem roślinnym żelaza jest także jarmuż. Nie bez znaczenia jest wysoka zawartość witaminy C oraz miedzi w jarmużu – zwiększają one przyswajalność żelaza. Jarmuż możesz zjeść w sałatce, udusić na patelni, ugotować lub upiec z innymi warzywami, zrobić z niego zupę, zmiksować na koktajl. Małgorzata Różańska – dietetyczka z wykształcenia i zamiłowania. Jest właścicielką Poradni Dietetycznej Foodarea, w której uczy, jak dbać o siebie przez zdrowe odżywiani. Autorka książki „ Super Żywność czyli superfoods po polsku Zobacz także Małgorzata Różańska Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy
Dieta bogata w kwas pantotenowy umożliwia codzienny wzrost włosów. Dzięki witaminie B5 są one mocne i sprężyste. Ten składnik znajdziesz między innymi w mięsie, rybach i drożdżach. Dobrym źródłem witaminy B5 są także suche nasiona roślin strączkowych oraz warzywa (kapusta, kalafior).
Dieta bogata w żelazo – dlaczego jest ważna i jak powinna wyglądać?Prawidłowa podaż żelaza jest niezwykle ważna, ponieważ jest to składnik niezbędny do wielu procesów życiowych – co więcej, organizm nie jest w stanie wytworzyć go samodzielnie. Dowiedz się, jak powinna wyglądać dieta bogata w żelazo. Żelazo to pierwiastek, który potrzebny jest do transportu tlenu we krwi. Jego niedobory negatywnie wpływają na samopoczucie oraz obniżają komfort życia. Do objawów niedoboru żelaza należą, między innymi, przewlekłe zmęczenie i zaburzenia koncentracji. Najczęstszą przyczyną niedoboru żelaza jest nieodpowiednia dieta – narażeni są na nie szczególnie wegetarianie oraz osoby niespożywające mięsa, ponieważ jest ono bardzo bogatym źródłem tego składnika. Nie oznacza to jednak, że jedząc warzywa i strączki, musisz mieć niski poziom tego pierwiastka. Wystarczy tylko, że dowiesz się, jak powinna wyglądać dieta bogata w bogata w żelazo – dlaczego jest ważna?Żelazo jest jednym z najważniejszych minerałów w organizmie każdego człowieka – to kluczowy składnik wielu białek, który wchodzi w skład krwinek czerwonych oraz hemoglobiny. Bierze udział nie tylko w transporcie tlenu, ale też elektronów oraz uczestniczy w syntezie DNA. Bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, pełniąc rolę niejako tarczy ochronnej przed infekcjami. Jest też niezbędne do utrzymania funkcji intelektualnych. Co więcej, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry. Odgrywa również bardzo ważną rolę w prawidłowym rozwoju mózgu i układu nerwowego – właśnie dlatego kobiety w ciąży powinny spożywać posiłki bogate w ten na żelazoJakie jest zapotrzebowanie na żelazo u dorosłego człowieka? Uzależnione jest one od kilku czynników – przede wszystkim od płci, wieku, stanu fizjologicznego, a nawet aktywności fizycznej. W przypadku mężczyzn wynosi ono 8 mg na dobę, natomiast u kobiet jest ono nieco większe – powinny one przyjmować około 18 mg żelaza na dobę. Dotyczy to jednak głównie pań w wieku od 18. do 50. roku życia, ponieważ każdego miesiąca tracą one krew w czasie menstruacji. U kobiet po 50. roku życia zmniejsza się już zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Żelazo jest bardzo potrzebne do prawidłowego rozwoju płodu, dlatego kobiety ciężarne powinny pamiętać o jego suplementacji – zapotrzebowanie wynosi u nich wtedy aż 25 mg na żelaza w organizmieSkąd możesz wiedzieć, że grozi ci anemia, czyli stan chorobowy, u którego podstaw leżą niedobory żelaza? Jej objawem najczęściej jest przewlekłe zmęczenie, obniżenie nastroju oraz senność. Mogą to być też bóle głowy, podwyższone tętno, kołatanie serca czy łamliwość włosów i paznokci. Na skórze obserwuje się siniaki i traci ona swoją elastyczność. Niedobór tego pierwiastka objawia się cieniami pod oczami oraz zajadami, które powstają w kącikach ust. Osoby z niedokrwistością szybko się męczą oraz są podatne na infekcje. Wraz z pogłębianiem się niedoborów, objawy te stają się coraz silniejsze. W takiej sytuacji najlepiej zbadać poziom żelaza, wykonując badanie bogata w żelazo a wchłanialnośćIstnieje wiele produktów bogatych w żelazo. Można je podzielić na dwa rodzaje – hemowe oraz niehemowe. Te pierwsze są pochodzenia zwierzęcego – to głównie podroby mięsne, mięso oraz ryby. Produkty niehemowe mają pochodzenie roślinne, mogą to być makarony, kasze, warzywa strączkowe i owoce. Jeśli chodzi o wchłanianie żelaza do organizmu, zdecydowanie lepszym źródłem są produkty hemowe. Najwięcej tego pierwiastka znajduje się w czerwonym mięsie – 100 g wołowiny ma prawie 3 mg żelaza. Natomiast w 100 g wątróbki znajdziesz aż 2 mg tego składnika. Osoby cierpiące na niedokrwistość z niedoborów żelaza powinny więc wzbogacić swoją dietę w składniki pochodzenia żelaza w produktach roślinnychProdukty roślinne również potrafią być bogate w żelazo. Przykładem mogą być strączki, na przykład soja. W 100 g soi znajduje się aż 3,3 mg żelaza. Do innych produktów polecanych w jadłospisie wegetarian zaliczyć można szpinak, pietruszkę oraz brokuły. Doskonałą przekąską, bogatą w żelazo jest gorzka czekolada – najlepiej taka, która zawiera w sobie przynajmniej 70% kakao. Dobrym źródłem tego składnika są również orzechy, a zwłaszcza pistacje oraz suszone owoce – w tym morele, śliwki i jabłka. Do diety warto wprowadzić otręby ryżowe lub pszenne oraz siemię lniane. Również żółtka jaj dostarczają organizmowi tego cennego składnika – w 100 g produktu znajduje się około 2–3 mg żelaza – co warto wiedzieć?Chociaż wiele produktów roślinnych jest bogatych w żelazo, nie zawsze jest ono dobrze przyswajalne. Warto wiedzieć, że niektóre czynniki mogą zmniejszać lub zwiększać przyswajanie tego pierwiastka. Na przykład kwas fitynowy zawarty między innymi w płatkach owsianych, utrudnia wchłanianie żelaza. Podobne działanie ma kawa i herbata, ponieważ napoje te są źródłem taniny. Negatywny wpływ na wchłanianie tego pierwiastka ma też fosfor, znajdujący się w napojach zwiększyć przyswajanie żelaza?Aby żelazo w diecie lepiej się wchłaniało, warto zastosować kilka prostych trików, między innymi dodawać do posiłków produkty bogate w witaminę C, na przykład sok z cytryny. Jest to szczególnie ważne w przypadku wegetarian, ponieważ żelazo z produktów roślinnych jest o wiele gorzej wchłaniane. Uważa się, że przyswajalność żelaza hemowego wynosi około 25–50%, natomiast niehemowego jedynie 5–10%. Co jeszcze warto robić? Między innymi unikać spożywania nabiału wraz z produktami bogatymi w żelazo, ponieważ zawarty w nich wapń obniża wchłanianie tego mikroelementu. Strączki dobrze jest namoczyć w wodzie przed gotowaniem, co obniża zawartość kwasu fitynowego. Posiłki warto posypywać natką żelazaW niektórych sytuacjach dieta bogata w żelazo nie jest wystarczająca i konieczne jest suplementowanie tego pierwiastka – należy jednak robić to po konsultacji z lekarzem, ponieważ nadmiar żelaza także potrafi być niebezpieczny. Zanim rozpoczniesz suplementację, powinieneś sprawdzić, czy masz odpowiednio niski poziom żelaza we krwi. Lekarz może zalecić ci przyjmowanie nie tylko tego pierwiastka, ale także innych, które mają na niego bezpośredni wpływ, na przykład witaminę B12 oraz kwas foliowy. Utrzymująca się anemia może wymagać przeprowadzenia bardziej szczegółowej diagnostyki. Niekiedy jest ona spowodowana wewnętrznym krwotokiem lub zaburzeniami powinna wyglądać dieta przy anemii? Na śniadanie warto jeść pełnoziarniste produkty zbożowe, na przykład płatki owsiane. Doskonałym dodatkiem do nich będą owoce, między innymi truskawki oraz orzechy. Na drugie śniadanie możesz zjeść kanapki z pełnoziarnistego chleba wraz z czerwoną papryką i pastą ze słonecznika. Idealnym obiadem będzie wątróbka z cebulką, surówką z kiszonej kapusty i ziemniakami. Natomiast kolacja może składać się z owoców morza i warzyw u kobiet w ciążyKobiety w ciąży mają zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Wynika to między innymi ze zwiększenia się objętości macicy oraz potrzeb rosnącego dziecka. Organizm kobiet przygotowuje się też do utraty krwi związanej z porodem. Panie w ciąży muszą więc zwracać szczególną uwagę na ilość żelaza dostarczanego z pożywieniem. W codziennej diecie powinny więc spożywać produkty zbożowe, zielone warzywa oraz nasiona roślin strączkowych. Ważne są też produkty pochodzenia zwierzęcego, które obfitują nie tylko w żelazo, ale też w witaminę B12, która także jest niezbędna do prawidłowego rozwoju już, na czym polega dieta bogata w żelazo i kto powinien ją stosować. Dobrze zbilansowane posiłki sprawią, że poziom tego pierwiastka w twoim organizmie będzie odpowiedni, dzięki czemu unikniesz objawów anemii. Jeśli masz wątpliwości co do stanu swojego zdrowia i poziomu żelaza w swoim organizmie, skonsultuj się z także:O autorzeBarbara WójcikAbsolwentka studiów medycznych z wieloletnim doświadczeniem zawodowym. Lata pracy jako lekarz rodzinny nauczyły ją wrażliwości, odpowiedzialności za podejmowane decyzje terapeutyczne i umiejętności uważnego słuchania pacjenta. Prywatnie zajmuje się wychowywaniem swojej 5 letniej córki i udzielaniem porad na forach medycznych. Zobacz wszystkie artykuły

Dieta bogata w kwas foliowy - zasady. Kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu nerwowego. Pomaga radzić sobie ze stresem, uspokaja i koi zmysły. Niedobór kwasu foliowego w diecie kobiety w ciąży może powodować zaburzenia w rozwoju układu nerwowego dziecka. Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta

Dieta bogata w żelazo w ciąży to podstawa zdrowego odżywiania. Zapotrzebowanie na żelazo wzrasta wtedy niemal o połowę, a jego niedobory grożą anemią. Podpowiadamy, jakie produkty są bogate w żelazo i co jeść w ciąży, aby dostarczyć organizmowi żelaza. Istnieje wiele produktów bogatych w żelazo, które powinno się jeść w ciąży. Dzięki temu możemy mieć pewność,ze wyniki naszych badań morfologicznych będą dobre, czyli że nie będziemy mieć niedoborów żelaza i wynikającego z tego niskiego poziomy hemoglobiny. Sprawdź, co jeść w ciąży, aby dostarczać żelaza i jakie produkty są bogate w żelazo. Spis treści: Żelazo w ciąży - dlaczego warto dbać o jego wysoki poziom? Produkty bogate w żelazo Z czym łączyć produkty bogate w żelazo Napoje, które ułatwiają lub utrudniają wchłanianie żelaza Żelazo w ciąży - dlaczego warto dbać o jego wysoki poziom? Żelazo odgrywa podstawową rolę w wytwarzaniu hemoglobiny – składnika krwi niezbędnego do transportu tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu. Hemoglobina bierze także udział w procesach oddychania tkankowego i w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu. Niedobory żelaza w ciąży prowadzą do anemii (inaczej niedokrwistość), która objawia się: bladością, osłabieniem, zmęczeniem, dusznością, zawrotami głowy, łamliwością włosów i paznokci, przyspieszonym biciem serca. U kobiety ciężarnej anemia może doprowadzić do zaburzenia wzrostu płodu, przedwczesnego porodu, a we wczesnej ciąży – nawet poronienia. Żelazo jest niezbędne również do prawidłowego funkcjonowania mózgu, dlatego jego duży deficyt w organizmie przyszłej mamy może odbić się niekorzystnie na rozwoju umysłowym dziecka. Warto więc od początku ciąży zadbać o to, by w codziennej diecie było dużo żelaza, zwłaszcza że zapotrzebowanie na nie wzrasta prawie o połowę: przed ciążą wynosi 18 mg dziennie, a w ciąży 26–27 mg. Czytaj: Poznaj 5 zasad, dzięki którym unikniesz anemii i niedokrwistości M jak mama: Źródło żelaza w diecie Produkty bogate w żelazo Żelazo zawierają zarówno produkty pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Jednak z tych ostatnich żelazo jest znacznie lepiej przyswajane. Dobrymi źródłami żelaza są: chuda wołowina, wątróbka, ozorki, królik, kaczka. Przez lata produktem tradycyjnie zalecanym dla ciężarnych była wątróbka, gdzie żelaza jest wyjątkowo dużo. Jednak to się diametralnie zmieniło, bo zawiera ona witaminę A, której nadmiar może spowodować wystąpienie u płodu wad wrodzonych. Dziś specjaliści zalecają, by w ciąży unikać zarówno wątróbki, jak i wędlin podrobowych z wątrobą. Kobieta w ciąży powinna spożywać w ciągu dnia 200–250 g mięsa i wędlin jako źródła żelaza i pełnowartościowego białka. Zamiennikami mięsa jako źródła białka i żelaza mogą być warzywa strączkowe. Żelazo znajdziesz też w żółtkach jaj i sardynkach z puszki, a spośród produktów roślinnych najwięcej żelaza zawierają: kakao, pestki dyni, otręby pszenne, suszone owoce, kasza jaglana, szpinak, orzechy, migdały. Dobrym źródłem tego pierwiastka są również wodorosty (glony morskie) dostępne w sklepach ze zdrową żywnością. Czytaj: Produkty zakazane w ciąży - sprawdź, czego nie jeść Z czym łączyć produkty bogate w żelazo W „żelaznej diecie” bardzo ważne jest to, z czym łączymy produkty bogate w żelazo, dlatego że na jego przyswajanie wpływa wiele czynników. Największy wpływ na poprawę wchłaniania żelaza ma kwas askorbinowy, czyli witamina C. Na przykład przyswajanie żelaza z orzechów lub szpinaku, gdy zjadane są samodzielnie, wynosi tylko 1–2 proc., a w połączeniu z witaminą C może zwiększyć się nawet pięciokrotnie. A zatem wybierając produkty z żelazem, zawsze staraj się je łączyć z produktami bogatymi w witaminę C. Są to głównie warzywa i owoce: papryka, natka pietruszki, brukselka, kapusta, kiwi, cytrusy, czarna porzeczka, truskawki. Drugim ważnym czynnikiem pomagającym w przyswajaniu żelaza jest białko pochodzenia zwierzęcego. Absorpcję żelaza utrudnia zaś obecność błonnika pokarmowego, szczawianów, tanin i składników mineralnych, wapnia i cynku. Dlatego staraj się nie łączyć produktów zawierających żelazo z nabiałem, np. jedząc kanapkę z szynką i żółtym serem. Sprawdź koniecznie: Dieta w ciąży: uzupełnianie niedoborów żelaza – przykładowe jadłospisy Zawartość żelaza w 100 g produktu drożdże piwne – 18 mg, pestki dyni –15 mg otręby pszenne – 14 mg, kakao –10,7 mg żółtka jaj – 7,2 mg, fasola – 6,9 mg orzechy pistacjowe – 6,4 mg, groch – 5 mg sardynki w puszce – 4,2 mg, pokrzywa – 10 mg płatki owsiane – 3,9 mg, soja – 8 mg kasze – 2,7-4 mg, szpinak – 3,6 mg królik – 3,5, chuda wołowina – 3,9 mg łopatka cielęca – 2,9, suszone morele – 3,6 mg Napoje, które ułatwiają lub utrudniają wchłanianie żelaza Pamiętaj, by nie popijać jedzenia kawą ani czarną herbatą, bo zawierają one taniny – związki hamujące wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Po posiłku najlepiej wypij szklankę soku bogatego w witaminę C (np. pomarańczowy, grejpfrutowy, z czarnej porzeczki czy z aronii), która zwiększa wchłanianie żelaza. Dobrym sposobem na uzupełnienie niedoborów żelaza jest regularne picie wywaru lub naparu z liści pokrzywy. Garść młodych liści pokrzywy (mogą być suszone) zalej na noc wodą, a rano gotuj przez 1–2 minuty. Warto pić dwie szklanki takiego wywaru dziennie (dla poprawy smaku można posłodzić go miodem). W aptece można kupić również pokrzywę w saszetkach zaparzaj po dwie saszetki na szklankę i pij dwa razy dziennie. Regularne picie herbatki z pokrzywy od początku ciąży może uchronić cię przed anemią. Czytaj: Herbaty ziołowe w ciąży: 8 ziołowych herbat na najczęstsze dolegliwości ciążowe miesięcznik "M jak mama" Pamiętaj: zdrowa dieta to dieta bogata we wszystkie składniki mineralne w odpowiedniej ilości, także w żelazo. ## Wchłanianie żelaza Wchłanianie żelaza ułatwia witamina C, z tego względu należy zadbać o takie produkty żywnościowe jak natka pietruszki, przetwory z dzikiej róży, brokuły, czarne porzeczki, kapusta kiszona
Żelazo jako jeden z kluczowych składników diety Mało osób wciąż wie, że żelazo jest jednym ze składników odżywczych, który w diecie musi mieć swoje miejsce. Odpowiada on za prawidłowe funkcjonowanie organizmu, a jego niedobór może okazać się bardzo niebezpieczny. Jego uzupełnianie najszybciej odbywa się za pośrednictwem spożywania produktów bogatych w żelazo. Jak tworzyć dietę przy jego niedoborze? Dieta bogata w żelazo – dla kogo taki wariant? Zapotrzebowanie na żelazo w diecie bardzo często jest tematem poruszanym przez lekarzy, a ma to bezpośredni związek z tym, że duża liczba osób boryka się z jego niedoborem. Do najczęstszego skutku jaki występuje w przypadku gdy danego pierwiastka jest zbyt mało jest niedokrwistość tłumaczona jako zbyt małe stężenie hemoglobiny. Jest to produkt niezwykle ważny i niezbędny do życia. Odpowiada w głównej mierze za to, aby tlen był dostarczany do komórek, a dwutlenek węgla do płuc. Dieta na niedobór żelaza będzie w stanie pomóc także w przypadku ograniczonej odporności, gdyż pierwiastek ma wpływ na pracę serca oraz mięśni. Badania przeprowadzane w ostatnim czasie wykazały, że problem niedoboru żelaza dotyka aż 5% populacji. Patrząc na ilość osób jest to bardzo niepokojące zjawisko. Żywność bogata w żelazo ma ogromne znaczenie, ponieważ pierwiastek ten jest bardzo szybko tracony przez organizm niezależnie od pory dnia czy nocy. Oznacza to, że bardzo ważne jest aby wiedzieć co jeść aby podnieść żelazo. Wysokość zapotrzebowania na ten składnik nie jest kwestią jednostajną i może się różnić w zależności od osoby. W przypadku osób dorosłych jest to około 20 gram dla kobiet natomiast mniej potrzebują mężczyźni około 10 gram. Tworzenie diety i szukanie odpowiedzi na pytanie co zawiera żelazo dieta to zawsze aspekt, który rozpatruje się w sposób indywidualny. Samodzielne dokonywanie zmian może nie być najlepszym rozwiązaniem jeśli nie posiada się odpowiedniej wiedzy w tym temacie. W takich okolicznościach dobrze jest poprosić o wsparcie osoby doświadczone – dietetyków bądź lekarzy. Są to osoby, które doskonale wiedzą jakie produkty bogate są w żelazo. Przed przystąpieniem do zmian swoich nawyków żywieniowych dobrze jest też wykonać chociaż podstawowe badania, aby poznać skalę niedoborów, a także określić przyczynę skąd mogą one się pojawiać. Jakie są najczęstsze przyczyny pojawiania się niedoborów żelaza? Niedobory żelaza mogą mieć różne podłoże dlatego tak istotne jest to, aby konsultować je każdorazowo z lekarzem. U jednych wystarczająca będzie żelazo dieta natomiast inni muszą znaleźć konkretną przyczynę dlaczego dane zjawisko pojawiło się. Do najczęstszych przyczyn, które doprowadzają do tego, że nasz organizm cierpi na niedobór zalicza się: Strata krwi wynikająca u kobiet z obfitych i długich miesiączek, urazy mechaniczne bądź zabiegi, a także może to być związane z częstym oddawaniem krwi Brak prawidłowego wchłaniania się żelaza z przewodu pokarmowego. Do najczęstszych powodów takiego zjawiska zalicza się choroby jelit, mała kwaskowatość soku żołądkowego Zbyt duże zapotrzebowanie przy niewielkim wchłanianiu – są to problemy, które dotykają zazwyczaj kobiet w ciąży oraz osób będących w fazie dojrzewania Dieta – jak w wielu innych dolegliwościach również zbyt uboga dieta może być przyczyną zbyt małej ilości żelaza w organizmie. Co jeść przy niedoborze żelaza będzie więc kwestią osobną dla każdej przyczyny. Poznanie powodu ma ogromne znaczenie zarówno w zmianie codziennych nawyków żywieniowych, a w przypadku poznania choroby wprowadzenie odpowiedniego leczenia. Dieta na niedobór żelaza powinna być wprowadzona od razu po wykonaniu badań i stwierdzeniu niedoborów. Lekceważenie tego problemu może być niebezpieczne. Oczywiście poza konkretnymi założeniami takiej diety istotne znaczenie ma również dostarczanie wszystkich pozostałych składników odżywczych, a także kontrola swojego zapotrzebowania kalorycznego. W przeciwnym razie dieta bogata w żelazo może nie mieć żadnego sensu. Jakie objawy daje niedobór żelaza? Braki w dostarczaniu żelaza dają swoiste objawy, dzięki czemu znacznie łatwiej jest znaleźć przyczynę swojego złego samopoczucia. Osoby, u których niezbędna jest dieta na niedobór żelaza zazwyczaj skarżą się na ciągłe zmęczenie mimo wysypiania się, senność, a także pogorszenie się humoru. Są to konsekwencje, które znacznie obciążają psychikę i powodują, że nie ma się chęci do funkcjonowania. Poza takimi zjawiskami zauważyć można także ból głowy niewiadomego pochodzenia, zwiększenie się tętna czy też pogorszenie wyglądu paznokci oraz włosów. Niestety brak odpowiedniej reakcji i pogłębianie problemu niedoboru doprowadza do tego, że objawy również nasilają się i mogą stać się bardzo uciążliwe. Nasz organizm nie ma siły na działanie. Mamy znacznie mniej sił, a skóra zaczyna być bardziej podatna na pojawianie się siniaków. Zauważa się także zwiększoną ilość infekcji. Dieta wysokożelazowa jest niezbędna, aby przywrócić prawidłowe działanie naszych komórek oraz organizmu. Warto wprowadzić ją tak szybko jak to możliwe aby jak najszybciej pozbyć się przykrych objawów. Często sama dieta pudelkowa Poznań może okazać się wystarczająca. Na szczęście ilość produktów spożywczych o dużej zawartości żelaza jest spora, dzięki czemu stworzenie pysznego jadłospisu jest jak najbardziej możliwe. Podczas tworzenia diety ogromną rolę odgrywa to, aby łączyć drogocenne właściwości ale nie zapominać także o swoich preferencjach żywieniowych, ponieważ w takim przypadku szybko można doprowadzić się do zniechęcenia i zaniechania stosowania diety. Jak zwiększyć wchłanianie się żelaza do organizmu? Co ciekawe przyswajalność żelaza może zależeć także od podjętych przez nas działań. Mało osób wie, że dieta wysoko żelazowa może być wspierana także innymi działaniami, dzięki którym nasz organizm będzie zdecydowanie lepiej radził sobie z dostarczaniem żelaza do komórek. Do najlepszych sposobów poprawy wchłaniania zaliczyć można: Udoskonalenie diety poprzez wprowadzenie do niej produktów zawierających sporą ilość witaminy C Uzupełnienie diety o pieczywo produkowane z zakwasu. Polecane są niemalże wszystkie produkty o charakterze fermentowanym – ogórki kiszone czy kapusta Z diety dobrze jest wykluczyć kawę oraz herbatę, które do tej pory spożywane były do posiłków oraz bezpośrednio po nich. Jest to związane z dużą zawartością tanin i polifenoli, które mogą utrudniać wchłanianie żelaza Wykluczyć z diety produkty, które mają wysokie stężenie wapnia – są to zazwyczaj artykuły spożywcze nabiałowe Dobrą praktyką jest wprowadzenie roślin strączkowych. Jak widać dbanie o organizm to nie tylko dieta w niedokrwistości z niedoboru żelaza ale także szereg innych działań, dzięki którym można skutecznie wesprzeć swoje funkcjonowanie. Wprowadzając dietę do swojej codzienności nie należy od razu bagatelizować problemu i uważać go za ostatecznie zamknięty. Mimo wprowadzonych zmian dobrze jest nie rezygnować z regularnego wykonywania badań. Poznanie niektórych dolegliwości we wczesnym stadium może zwiastować całkowite uleczenie bądź znaczną poprawę komfortu życia. Jakie produkty jeść podczas niedoboru żelaza? Produktów bogatych w żelazo jest bardzo dużo co znacznie ułatwia tworzenie diety. Osoby, u których stwierdzono niedokrwistość bądź borykają się z trudnościami na poziomie wchłaniania żelaza powinny zadbać o obecność w jadłospisie następujących artykułów: Szpinak – jest to produkt ogólnie uznawany za zdrowy i jest też jednym z artykułów, który pierwszy przychodzi na myśl jeśli analizuje się co jest bogate w żelazo. Składnik ten ma wiele działań prozdrowotnych, ponieważ zawiera sporą ilość witaminy C, dzięki której żelazo bardzo łatwo jest przyswajane. Poza tym jest także bogaty właśnie w żelazo, gdzie na 100 gram posiada aż 3,6 mg tego pierwiastka Produkty mięsne – co ciekawe produkty takie jak wątróbka czy serce ma bardzo dużą zawartość żelaza ale także można w nich znaleźć witaminy pochodzące z grupy B Pestki dynia – źródło żelaza w diecie to także mogą być pestki dyni. Ich jedna dzienna porcja dostarczy do organizmu około 4,2 mg tego składnika. Ponadto są również świetnym źródłem cynku oraz magnezu, a także charakteryzują się sporą zawartością węglowodanów czyli energii dla naszego ciała Rośliny strączkowe – poza tym, że są niezwykle smaczne to także są ciekawym rozwiązaniem dla osób stosujących dietę bogatą w żelazo. Są dobrym uzupełnieniem tego pierwiastka dla osób, które rezygnują ze spożywania sporej ilości mięsa Owoce morza – są produktami hemowymi, co oznacza, że wiąże się to ze sporą zawartością żelaza. Ilość tego składnika zależy bezpośrednio od produktu ale warto wiedzieć, że w tej grupie można liczyć również na zwiększoną ilość białka i witamin Gorzka czekolada – jest to dobra wiadomość dla osób, które nie chcą całkowicie rezygnować z rozwiązań takich jak słodycze. Gorzka czekolada bogata jest w żelazo ale również przeciwutleniacze. Często stosowana jest podczas pogorszenia samopoczucia czy zasłabnięcia. Jak powinna wyglądać dieta żelazo? Dla niektórych osób samodzielne stworzenie sobie jadłospisu wiąże się z bardzo dużym stresem. Nie każdy posiada wiedzę odpowiednią do stworzenia dla siebie takiego wariantu. Na szczęście nie jest to konieczne i wcale nie trzeba rezygnować z dbałości o swoje zdrowie. Idealnym rozwiązaniem, dzięki któremu możliwe jest utrzymanie prawidłowego funkcjonowania organizmu i wprowadzenie poprawnych nawyków żywienia jest catering dietetyczny. Opcja ta cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem oraz zaufaniem i nie ma się co dziwić. Umożliwia ona dbanie o to co jemy przy jednoczesnym braku konieczności straty czasu. Dieta pudełkowa Kraków pozwala zachować wolne chwile i dostarczać swojemu ciału wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Jest to związane z ogromnymi nakładami pracy przez dietetyków, którzy robią wszystko aby łączyć smak, zdrowie i piękny wygląd posiłków. Czytaj więcej: Dieta niskotłuszczowa rozwiązaniem na lepsze życie Dieta niskopurynowa – przy jakich dolegliwościach się sprawdza? Co jeść przy biegunce? Jaka będzie najlepsza dieta? Dieta antyhistaminowa – dla kogo przeznaczony jest taki rodzaj diety? Dieta sirtuinowa – czym tak naprawdę jest i jak powstała? Dieta przeciwzapalna – komu jest w stanie pomóc? Detoks sokowy – jak zyskał tak dużą popularność? Dieta ubogoresztkowa – co to jest i dlaczego się ją stosuje? Dieta bogato resztkowa – czym jest i kto powinien ją stosować? Dieta okienkowa – skuteczna nowość?
pDUd6Ba.
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/82
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/68
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/81
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/78
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/92
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/54
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/3
  • 7iiu3wxfu7.pages.dev/54
  • dieta bogata w żelazo jadłospis